WOJNY ŚWIATOWE

WOJNY ŚWIATOWE

Po Risorgimento wiele pozostało po staremu. Klasa rządząca niechętnie dopuszczała do rozszerzenia bazy politycznej, a w niektórych regionach, szczególnie na Sycylii, poziom życia wręcz się obniżył. Gdy sycylijscy chłopi zorganizowali się w fasci — poprzedniczki związków zawodowych — premier zareagował wysłaniem 30 000 żołnierzy, zamknięciem dzienników i internowaniem, bez nakazu sądowego, podejrzanych o sianie niepokoju. W latach dziewięćdziesiątych kapitalistyczne metody produkcji i nowoczesne maszyny w dolinie Padu wytworzyły nową strukturę społeczną, z bogatymi agrari na szczycie drabiny, rzeszą robotników rolnych na spodzie i szczeblem pośrednim zarządców włości.

W latach osiemdziesiątych rozpoczęła się ekspansja kolonialna Włoch, początkowo ograniczona do krwawych — i zakończonych ostatecznie klęską — kampanii w Abisynii i Erytrei. W 1912 r. Włochy wyrwały z rąk Turcji Wyspy Dodekanez i Libię, na co wielu zareagowało z oburzeniem, między innymi Benito Mussolini. który podczas tej wojny był radykalnym sekretarzem PSI (Partito Socialista Italia no) w Forli.

PIERWSZA WOJNA ŚWIATOWA I KARIERA MUSSOLINIEGO

Włochy przyłączyły się do pierwszej wojny światowej w 1915 r.. głównie w celu zrewanżowania się Austrii za dawne upokorzenia oraz uzyskania poparcia Francji i Anglii w swych aspiracjach kolonialnych. Słabo wyposażona i źle dowodzona armia dopiero po trzech latach zdołała pokonać Austrię w bitwie pod Vittorio Veneto, w ostatnim miesiącu wojny. Zyskano co prawda trochę nowych terytoriów — Triest, Gorycję i — nowo ochrzczony — Trydent-Górę Adygę lecz kosztem życia ponad pół miliona osób. jeszcze większej liczby rannych oraz olbrzymiego długu wojennego.

Klasy średnie, rozczarowane rezultatem wojny i zaniepokojone wysoką inflacją i niezadowwoleniem społecznym, zwróciły się do Mussoliniego, którego prawica obrała na swego rzecznika. W 1921 r. wybrany niedawno do parlamentu Mussolini utworzył Narodową Partię Faszystowską, której squadre terroryzowały przeciwników partii za pomocą bezpośrednich ataków oraz niszcząc redakcje gazet, drukarnie i biura socjalistów i związków zawodowych. W 1922 r. partia była w stanie zorganizować „marsz na Rzym”. Plany przeprowadzenia marszu przeciekły do premiera Facty, który bez podpisu króla na dekrecie o stanie wojennym, nie mógł wysłać armii na spotkanie maszerujących. Obawa przed wywołaniem wojny domowej skłoniła króla do odmowy złożenia podpisu. Facta podał się do dymisji. Mussolini dał do zrozumienia. że wejdzie do rządu tylko wtedy, gdy będzie stał na jego czele, i 29 października przyznano mu urząd premiera. Dopiero wtedy odbył się marsz.

Fanatyczni squadristi nakłaniali Mussoliniego do rządów dyktatorskich, które obwieścił z początkiem 1925 r. Zakazano działalności opozycji politycznej i związków zawodowych, wolna prasa rozpadła się pod ciężarem cenzury i na skutek przejmowania tytułów przez faszystów, obieralne samorządy lokalne zamieniono na mianowanych urzędników, zwiększono możliwości aresztowania i zatrzymania oraz ukonstytuowano specjalne sądy rozpatrujące sprawy polityczne. W 1929 r. Mussolini zakończył trwający od 60 lat spór pomiędzy państwem a Kościołem tworząc Watykan — autonomiczne państwo kościelne w ramach Królestwa Włoch. (Jeszcze w 1904 r. wszystkie osoby związane z nowym reżimem automatycznie obkładano ekskomuniką). Do roku 1939 hasło „Wszystko dla państwa. Nic poza państwem. Nic przeciw państwu” stało się faktem — rząd kontrolował większość hutnictwa i budownictwa okrętowego, jak również każdy apsekt życia politycznego.

DRUGA WOJNA ŚWIATOWA

Zaangażowanie Mussoliniego w hiszpańską wojnę domową doprowadziło do utworzenia w 1936 roku układu „Osi” z nazistowskimi Niemcami. Włochy włączyły się w drugą wojnę światową zupełnie nieprzygotowane i z przestarzałym sprzętem, lecz w 1941 zajęły adriatyckie wybrzeże Jugosławii. Jednakże niedługo potem Mussolini znalazł się w defensywie. Dziesiątki tysięcy żołnierzy włoskich poległo na froncie sowieckim zimą 1942 r.. a w lipcu 1943 r. alianci zdobyli pierwszy przyczółek w Europie, gdy Siódma Armia Pattona i Ósma Armia Brytyjska Montgomeryego wylądowały na Sycylii. Miesiąc później cała wyspa została zajęta.

Na skutek tych i innych klęsk Mussolini został obalony przez członków swej własnej Wielkiej Rady, którzy przetransportowali go do odległego górskiego kurortu Gran Sasso. a na jego miejsce postawili marszałka Badoglio. Alianci żądali poddania się Włoch i w tajnych rozmowach zaproponowali amnestię dla króla Wiktora Emanuela II). który współegzystował z faszystowskim reżimem przez 21 lat. 8 września ogłoszono przez radio podpisanie zawieszenia broni, a nazajutrz alianci przeprawili się na półwysep. Gdy angielska i amerykańska armia posuwały się w górę półwyspu, dywizje niemieckie szły im na spotkanie z północy, uwalniając z więzienia Mussoliniego, aby ten założył republikę Saló nad jeziorem Garda. Skończyło się to całkowitą klęską — coraz większa liczba członków partii komunistycznej, socjalistycznej i katolickiej zasilała szeregi oddziałów partyzanckich, które osiągnęły liczbę 450000 osób. W kwietniu 1945 Mussolini musiał ratować się ucieczką, lecz został schwytany przez partyzantów przed dotarciem do Szwajcarii. Wraz z kochanką Clarettą Petacci został rozstrzelany i zwieszony głową w dół na stacji benzynowej na mediolańskim Piazzale Loreto.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *