WIEK XV W POZOSTAŁEJ CZĘŚCI WŁOCH

W połowie XV wieku ważnym ośrodkiem szkoleniowym dla artystów stała się Padwa, dzięki wczesnym osiągnięciom Mantegny i dziesięcioletniemu pobytowi w mieście Donatella. Odgałęzieniem szkoły padewskiej była grupa artystów działających w Ferrarze — Cosme Tura (ok. 1431 -95). Francesco del Cossa (1435/6-77) i Ercole de Roberti (1448/55-98). Postacie Tury są naładowane ekspresją, z manierystycznymi pozami i szponiastymi dłońmi, na ogół przedstawione na tle fantazyjnej architektury dalece odbiegającej od idealizowanych pejzaży miejskich malowanych przez innych artystów renesansowych. Cossa malował ostrzejsze kontury, jego postaci są raczej energiczne niż teatralne, a kolory bogatsze; on również preferował tło architektoniczne, zwłaszcza ruiny. Dzieła Robertiego. głównie niewielkich rozmiarów. łączą w sobie patos Tury z naciskiem na kolor i linię Cossy.

Również w Padwie szkolił się pochodzący z Brescii Vincenzo Foppa (1427/30-1515/6). który później stal się główną postacią szkoły mediolańskiej. Jego najlepsze prace odznaczają się pewną kompozycyjną wzniosłością i stonowaną kolorystyką. Jego głównym naśladowcą był Ambrogio Bergognone

(1450/60-1523). / który jest częściowo związany z Certosa di Pavia. Ten wielki projekt budowlany dal również pole do popisu utalentowanym rzeźbiarzom lombradzkim z tego okresu, zwłaszcza Giovanniemu Antonio Amadeo (1447-1522). którego innym ważnym dziełem jest dekoracja Capella Colleoni w Bergamo.

Wenecja jak zawsze w dużym stopniu rządziła się swymi własnymi prawami. Jeszcze w połowie stulecia rzeźby Bartolomeo Buona (ok. 1374-1464/7) i zatłoczone tablice Michele Giambona (czynny 1420-62) dowodziły dalszego zainteresowania formami późnogotyckimi. Pewne oznaki przełomu widać w twórczości członków rodziny VivarinichAntonia (ok. 1419-80). jego brata Bartolomea (ok. 1430-91) i jego syna Alvise (ok. 1445-1505)którzy stopniowo wprowadzili poczucie perspektywy przestrzennej i pogłębili charakteryzację postaci. Związany był z nimi również Carlo Crivelli (ok. 1430-95). Ten należący do najbardziej nowatorskich i zindywidualizowanych artystów swej epoki malarz opuścił Wenecję, decydując się na wykonywanie zleceń dla kościołów w małych miastach Marche. Jego obrazy ołtarzowe są rozmyślnie archaizowane. odznaczają się silnym rysunkiem, bogatymi kolorami, rozbudowanymi szczegółami i nadmierną dekoracyjnością, a typowym składnikiem jest niewkomponowana organicznie w całość martwa natura.

Znacznie większy wpływ na rozwój sztuki wywarła inna dynastia artystyczna, ród Bellinich Jacopo (ok. 1400-70) i jego synowie Gentile (ok. 1429-1507) i Giovanni (ok. 1430-1516). Najważniejszy spośród nich jest ten ostatni, na którym wzorowało się wielu późniejszych malarzy weneckich. Choć pozostawał pod wpływem swego szwagra Mantegny. Bellini tworzył jednak dzieła, których efekt ogólny jest zupełnie odmienny, z miękkim kolorem i rysunkiem. Malował niekończące się serie wariacji na takie tematy jak Madonna z Dzieciątkiem czy Pieta, a jednak każde dzieło posiada indywidualne piętno. W jego większych obrazach ołtarzowych uwaga skupia się na planie pierwszym, a figury są tak ustawione, że z tyłu jest zawsze ograniczająca płaszczyzna, a nie bardziej rozpowszechniony, uciekający krajobraz. Gentile Bellini był przede wszystkim malarzem historycznym, który spopularyzował modę na bogate w szczegóły obrazy weneckiego życia.

Vittore Carpaccio (1460-1523) kontynuował tę narracyjną tradycję i nadal można oglądać w mieście dwa kompletne cykle jego dziel: Św. Urszula w Accademia oraz Św. Jerzy i św. Hieronim w Scuola di San Giorgio degli Schiavoni. Upodobanie do malowniczości przesyca również jego obrazy ołtarzowe, na których uwypuklone są zwykle fantazyjne krajobrazy i wspaniałe budowle renesansowe.

W dziedzinie weneckiej rzeźby renesansowej dominowała inna dynastia artystyczna. Piętro Lombardo (ok. 1438-1515) i jego synowie Antonio (ok. 1458-1516) i Tulio (ok. 1460-1532). Ich silnie klasyczny styl nadawał się szczególnie dobrze na pomniki nagrobne, z których najlepsze znajdują się w San Zanipolo. Członkowie rodu byli również utalentowanymi twórcami płaskorzeźb, co jest szczególnie widoczne w dekoracji kościoła Santa Maria dei Miracoli.

Ścisłe związany ze szkołą wenecką był jedyny ważniejszy artysta południowo-włoski z okresu Renesansu, Antonio da Messina (ok. 1430-79). który spędził w tym mieście ostatnie lata swego życia. Wzorował się on głównie na XV-wiecznych / artystach flamandzkich i dzięki znajomości ich dzieł wprowadził w Italii malarstwo olejne. Jego obrazy odznaczają się silnym poczuciem patosu i do najlepszych należą proste dzieła religijne, utrzymane w tym samym formacie co prace świeckie.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *