Sztuka Włoch – XVIII WIEK.
Proces upadku sztuki włoskiej w wielu z jej najważniejszych ośrodków nabierał rozpędu w XVIII wieku, od czego wolne były tylko Wenecja i Rzym. Ta pierwsza zawdzięczała swą wiodącą rolę odrodzonej po stuletniej przerwie, wielkiej tradycji dekoracyjnej. Postawiło to Wenecję na czele europejskiego rokoka, ornamentacyjnego stylu wywodzącego się z baroku.
Uwspółcześnioną wersję stylu Veronesea promował Sebastiano Ricci (1659-1734). którego obrazy odznaczają się powierzchownym podobieństwem do twórczości wielkiego kolorysty, lecz ich nastrój jest zwiewniejszy i mniej uroczysty. Większą indywidualnością był Giovanni Battista Piazetta (1683-1754), którego obrazy, przy swym doskonałym rysunku, wydają się wykonane lekko i swobodnie, a jednak były niezwykle starannie zaplanowane. Wenecja szczyciła się wybitną portrecistką w osobie Rosalby Carriera (1675-1757), która jako pierwsza zastosowała pastelę jako odrębną technikę malarską. Zdecydowanie najwybitniejszym przedstawicielem weneckiego rokoka i jednym z największych artystów dekoracyjnych wszechczasów był Giovanni Battista Tiepolo (1696-1770). Jego dzieła najlepiej prezentują się w oprawie architektonicznej, gdzie ich iluzjonizm przedstawia się nader korzystnie wobec twórczości wcześniejszych artystów rzymskich pod względem kolorystyki, kompozycji, przestrzenności, fantazyjności i głębi uczuć. Najpiękniejsze dekoracje wykonał dla mecenasów zagranicznych (w Wiirzburgu i Madrycie). lecz doskonałe dzieła można zobaczyć również w Udine, Vicenzie i Stra. oraz wiele w samej Wenecji, szczególnie w Palazzo Labia i Ca Rezzonico.
Jego syn. Giovanni Domenico Tiepolo (1727-1804), pomagał mu w wykonaniu wielu projektów i malował w dość zbliżonym stylu, choć miał większe skłonności ku satyrze. W Wenecji działało również kilku malarzy specjalizujących się w widokach miasta, ofiarowywanych na pamiątkę jego dostojnym gościom. Najbardziej znany spośród nich był Antonio Canaletto (1697-1738), którego obrazy, często malowane na miejscu i z zastosowaniem camera obscura. zdeterminowały sposób, w jaki architektura i życie Wenecji było widziane przez późniejsze pokolenia. Jest to jednak bardzo wyidealizowany wizerunek Wenecji, na którym zmieniony został układ urbanistyczny, a niekiedy nawet poszczególne budynki. Siostrzeniec Canaletta, Bernardo Belotto (1721-80). ściśle naśladował jego styl i uwiecznił w nim inne miasta w całej Europie, lecz postawił sobie za cel topograficzną dokładność. Mniej pogodny, a bardziej refleksyjny nastrój przesyca obrazy widokowe Wenecji pędzla Francesco Guardiego (1712-93), który stosował ciemniejszą paletę. Jego nacisk na chwilowe efekty świetlne zapowiada impresjonizm francuski, natomiast jego postacie są hardziej dynamiczne niż u Canaletta. Dużym powodzeniem wśród turystów cieszyły się wówczas również scenki rodzajowe, i aby sprostać temu popytowi Piętro Longhi (1702-85). obdarzony przeciętną techniką. lecz świetnym poczuciem humoru, w barwny sposób przedstawił życie Wenecji swej epoki.
Pośród malarzy spoza Wenecji wyróżnia się Alessandro Magnasco (1677-1749). często łączący na jednym obrazie dwa ulubione tematy — malowane w charakterystycznej manierze pejzaże z rozszalałymi żywiołami oraz mnichów w esktatycznej modlitwie. W Rzymie widoki dla turystów malował Giovanni Paolo Panini (ok. 1692-1765/8), ukazując zarówno klasyczne ruiny jak i budowle współczesne. Znacznie lepszej jakości były jednak dużych rozmiarów sztychy Giovanniego Battisty Piranesi (1720-78). który w pełni wyzyskuje efekty światłocieniowe osiągalne w tym czarno-białym gatunku.
To drugie można uznać za wczesny przejaw neoklasycyzmu. nurtu, który rozpoczął się w połowie stulecia, inspirowany częściowo sprzeciwem wobec barokowych przerostów, a częściowo fascynacją wywołaną odkryciem Pompejów i Herkulanum, choć wielu przedstawicieli tego kierunku było cudzoziemcami zamieszkałymi w Rzymie. Neoklasycyzm zmierzał do pełnego odrodzenia sztuki starożytnej, co zaznaczyło się szczególnie silnie w rzeźbie, która odziedziczyła znacznie większą schedę klasyczną niż malarstwo. Jest to najlepiej widoczne w twórczości Antonio Canovy (1757-1822). odznaczającej się niezwykłym pięknem modelunku. choć niejakim chłodem w oddawaniu emocji. Jego posągi często cechuje duża doza erotyzmu: liczne pomniki, które wykonał na cześć Napoleona obejmują naturalnej wielkości akty. z których jeden znajduje się obecnie w Brara, w Mediolanie.