Palestrina – Subiaco

Południowo-wschodni kraniec Lacjum jest mało zbadany, co może dziwić ze względu na bliskość stolicy. Ten w większej części ubogi region, z niskimi pagórkami przechodzącymi w góry Abruzzi należy do najmniej znanych turystom podróżującym po Włoszech; omija go prowadząca na południe Autostrada del Sole.

Palestrina

PALESTRINA została zbudowana na miejscu antycznej Praeneste, pierwotnie osady etruskiej, i stała się później ulubionym letniskiem rzymskich patrycjuszów. W „chłodnym Praeneste”, jak określił je Horacy, mieściła się olbrzymia Świątynia Fortuny, której fundamenty z grubsza wyznaczają granice współczesnego centrum miasta. Ruiny widać na każdym niemal kroku. Miasto składa się z serii tarasów na zboczu wzgórza, zbudowanych na różnych poziomach gigantycznego niegdyś gmachu świątyni.

Autobusy odjeżdżają z Rzymu do Palestriny co 30-45 minut i docierają tu mniej więcej w godzinę. Zatrzymują się przy via degli Arcioni, skąd stromymi ulicami dochodzi się do centrum miasta. Na zwiedzanie nie trzeba wiele czasu. W gruntownie przebudowanej na przestrzeni wieków katedrze przy końcu prawej nawy zachował się odcinek rzymskiej drogi; znajduje się tu też kopia Pieta di Palestrina Michała Anioła. Oryginał przeniesiono niestety do Florencji. Szczególną przyjemność stanowi przechadzanie się po zbudowanych ze schodków ulicach. Aby obejrzeć prawdziwą atrakcję miasta, musisz się jednak wspiąć na sam szczyt wzgórza. Znajduje się tam Palazzo Colonna-Barberini, w którym mieści się Museo Nazionale Archaelogico Prenestino (wt.-nd. 9.00-14.00, pn. niecz.; 3000 L). Pałac został wybudowany w XI w. oraz zmodyfikowany przez Taddeo Barberini w 1640 r. i zajmuje obecnie najwyższy poziom świątyni Fortuny. Gruntownie zmodernizowany wewnątrz, posiada trochę przyblakłe zbiory muzealne. Pośród licznych zabytków rzymskich jest tu tors posągu Fortuny z szarego marmuru, inne dzieła ze świątyni oraz cistae pogrzebowe podobne do wystawianych w Villa Giulia w Rzymie.

Na górze znajduje się najcenniejszy eksponat muzeum, Mozaika Nilu z I w. p.n.e., przedstawiająca wylew oraz szereg egipskich scen rodzajowych, rozgrywających się na tle rzeki od źródła po deltę. Z bliska widać całe bogactwo szczegółów: pod winoroślą na lewo odbywa się bankiet, przed Serepaenum po prawej zgromadzili się kapłani i wojownicy, natomiast koło namalowanego u szczytu mozaiki pośród gór źródła rzeki zebrali się myśliwi i dzikie zwierzęta. Bilet do muzeum uprawnia również do wejścia na najwyższy taras świątyni, gdzie wśród ruin można podziwiać wspaniały widok okolicy.

Subiaco

Do położonego około 15 km na północny wschód od Palestriny SUBIACO jedzie się autobusem z Tivoli lub bezpośrednio z viale Castro Pretorio w Rzymie (2 godz). Miasto jest pięknie zlokalizowane niedaleko Monte Liviato, głównego ośrodka narciarskiego w Lacjum. Pnie się spiralnie wokół wzgórza zwieńczonego zamkiem Rocca Abbazia. Wybudowane zostało pierwotnie jako osada dla robotników wznoszących wielką willę Nerona w pobliżu (pozostało z niej bardzo niewiele), a w V stuleciu św. Benedykt wybrał je na miejsce kontemplacji i prowadził samotne, rozmodlone życie w jaskini na zboczu pobliskiej góry. Po trzech latach opuścił to miejsce i założył klasztor na Monte Cassino, lecz jego spuścizna jest w Subiaco nadal żywa. Dwa zespoły klasztorne istnieją tuż za granicami miasta.

Klasztor św. Scholastyki (Convento di Santa Scolastica) jest większy (9.00-12.30 i 16.00-19.00), leży bliżej Subiaco, o 25 minut piechotą wzdłuż drogi do lenne z przystanku autobusowego, a następnie w lewo za strzałkami przed mostem. Poświęcony jest siostrze św. Benedykta i na przestrzeni lat był wielokrotnie restaurowany: fasada, z benedyktyńską maksymą Ora et Labora nad wejściem, nie jest oryginalna, a jedyne elementy dorównujące klasztorowi wiekiem to filary z marmuru cipolino pochodzące z willi Nerona. Jednakże dwa krużganki są cudowne: pierwszy należy do najstarszych budowli gotyckich we Włoszech, drugi to cosmates-co ze wspaniałymi filarowymi arkadami.

Dalej przy tej samej drodze krajobraz staje się coraz groźniejszy, a po mniej więcej 15 minutach dociera się do Klasztoru św. Benedykta (Convento di San Benedetto — codz. 9.00-12.30 i 15.00-18.00), zespołu dwóch kościołów, kaplic i innych budynków, przylepionych do skalistego zbocza góry w miejscu, gdzie znajdowała się jaskinia św. Benedykta. Jest to ciekawszy z dwóch klasztorów w Subiaco: kościół zbudowano na kilku poziomach, a najwyższą część ozdobiono freskami szkoły sieneńskiej i uczniów Perugina. Z najniższej można przejść do Sacro Speco, jaskini, gdzie mieszkał św. Benedykt. Pozostawiono ją w stanie naturalnym, jeśli nie liczyć pogodnego posągu dłuta Raggi, ucznia Berniniego.

Spiralne schody prowadzą stąd do kaplicy San Gregorio, często zamkniętej, a interesującej ze względu na XIII-wieczny obraz przedstawiający św. Franciszka. Obraz ten uznaje się za jeden z najwcześniejszych portretów w historii malarstwa. Z przeciwnej strony są schody prowadzące do drugiej kaplicy, z której św. Benedykt wygłaszał kazania do pasterzy, a także na taras wychodzący na tzw. „Święte Drzewo Różane”. Właściwie jest to potrójny krzew, który św. Franciszek miał stworzyć z jeżyny.

Informacje praktyczne

Subiaco wraz z klasztorami można bez problemu zwiedzić podczas jednodniowej wycieczki z Rzymu: podróż autobusem trwa około dwóch godzin, toteż można tam zajechać na obiad, po południu zwiedzić klasztory i wrócić do Rzymu wieczorem (ostatni autobus około 19.30).

Jeśli jednak uroda miasta skłoni cię do pozostania na noc, w centrum jest przyzwoity hotel Aniene (dwójki około 25 000 L; • 85565), w którym znajduje się także znośna restauracja. Osoby, które zatrzymały się tu po drodze na południe powinny przedostać się autobusem do FROSINONE, skąd odjeżdżają pociągi i autobusy do różnych miejscowości w Lacjum i Kampanii. Biuro AAST przy via Cadoma 57 (pn. 8.00-14.00, wt.-sb. 8.00-14.00 i 15.30-19.30, nd. 9.00-12.00) udziela pełnych informacji.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *